تحلیل رابطۀ سبک زندگی با کاهش باروری (مورد مطالعه: زنان 15 تا 49 ساله شهر اهواز)

نویسندگان

1 استادیار، گروه جامعه شناسی ، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 دانشیار، گروه جامعه شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 کارشناسی ارشد ، گروه جامعه شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی رابطۀ سبک زندگی و کاهش باروری خانواده‌های شهر اهواز انجام‌شده است. حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر است که به شیوۀ نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی‌شده و متناسب با حجم جامعه آماری انتخاب‌شده است. نوع روش مورد استفاده در این پژوهش پیمایشی است. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده‌شده است. روایی آن توسط اساتید مجرب در حوزه مربوطه بوده و پایانی آن نیز بر مبنای آزمون آلفای کرونباخ بود که میزان آن بالای 70/0 به‌دست‌آمده است و  نشان از پایایی مناسب پرسشنامه دارد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یک‌طرفه، آزمون تی و تحلیل رگرسیون چندمتغیره استفاده‌شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که بین متغیرهای سبک زندگی مدرن (شدت رابطه 7/0) و سبک زندگی سنتی (شدت رابطه 8/0) با باروری زنان رابطه معناداری وجود دارد؛ همچنین بین متغیر چگونگی گذران اوقات فراغت، سبک‌های مختلف زندگی (مدرن، سنتی، نه سنتی و نه مدرن) و وضعیت اشتغال پاسخگویان با باروری زنان تفاوت معناداری وجود دارد. اطلاعات حاصل از رگرسیون نشان می‌دهد که این متغیرها 102/0 درصد از واریانس مربوط به باروری زنان را تبیین کرده‌اند و همچنین بیشترین میزان اثر متغیرها بر باروری، مربوط به متغیر سبک زندگی مدرن (108/1-) است که اثر مستقیم بر متغیر مستقل دارد و کمترین میزان اثر مربوط به بعد ورزشی اوقات فراغت (079/0-) است که تأثیر مستقیمی بر باروری دارد؛ بنابراین با توجه به نتایج به‌دست‌آمده می‌توان گفت که سبک زندگی بر میزان باروری زنان تأثیرگذار بوده است.
 
 
چکیده بلند:
مقدمه و بیان مسئله
باروری به‌عنوان یکی از سه رکن اصلی تغییرات جمعیت، امروزه به یکی از مسائل جمعیت ­شناختی در ایران تبدیل شده است و به‌عنوان مهم‌ترین جزء تغییر ساختار سنی جمعیت تلقی می‌شود. زاد و ولد از دو پدیدۀ طبیعی جمعیت و عامل منحصربه‌فرد افزایش آن در مقیاس جهانی است. امروزه، تغییرات کاهنده در سطح باروری در کنار ثبات نسبی مرگ‌ومیر در سطوح پایین سبب شده است تا آهنگ رشد جمعیت به‌کندی گراید و با توجه به تفاوت‌های میان باروری و مرگ‌ومیر از منظر سیاست‌گذاری‌های دولت، پدیدۀ باروری، نقش و اهمیت بیشتری در تغییرات جمعیت در آینده خواهد داشت. شهر اهواز امروزه با باروری بسیار پایین‌تری از حد جایگزینی مواجه است. این مسئله چند سالی است که اذهان جمعیت شناسان و نیز سیاست‌گذاران را به خود مشغول کرده است و باعث توجه و علاقه بیشتر آن‌ها به مباحث جمعیتی و روندهای باروری شده است. نگرانی‌ها از پیامدهای آن و به‌ویژه اثراتش بر پویایی‌های کلی جمعیت، به‌خصوص بر سالخوردگی، به‌خوبی حاکی از این موضوع است. شهر اهواز در چند دهه اخیر بسیاری از سبک‌های زندگی، ارزش‌ها و هنجارهای غالب رفتاری در کشورهای پیشرفته غربی را اتخاذ کرده است. حال با توجه به اهمیت تحولات جمعیتی در سال‌های اخیر و تأثیرپذیری باروری از عوامل گوناگون، پژوهش حاضر در نظر دارد به بررسی تأثیر سبک زندگی بر کاهش باروری بپردازد.
روش‌شناسی
این تحقیق از نوع کمی و راهبردی پیمایش مبتنی بر رویه توصیفی و همبستگی است. واحد تحلیل آماری فرد می‌باشد و جامعه آماری کلیه زنان متأهل 49-15 ساله اهواز است که بر اساس داده‌های سرشماری سال 1395 شهر اهواز، تعداد آن‌ها 211921  نفر می‌باشد. برای تعیین حجم نمونه، بر اساس فرمول تعیین حجم کوکران با خطای 5 درصد، نمونه‌ای 384 نفری انتخاب‌شده است. همچنین شیوه نمونه‌گیری این تحقیق، نمونه‌گیری طبقه‌بندی‌شده (مناطق شهری با توجه به سطح برخورداری طبقه‌بندی شده‌اند) متناسب با حجم جمعیت آماری است که یکی از شیوه‌های نمونه‌گیری تصادفی است، بدین‌صورت که شهر اهواز را به هشت منطقه طبقه‌بندی و از هر منطقه به نسبت حجم جمعیتی آن نمونه انتخاب شده است. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده‌شده است. روایی آن توسط اساتید مجرب در حوزه مربوطه بوده و پایانی آن نیز بر مبنای آزمون آلفای کرونباخ بود که میزان آن بالای 70/0 به‌دست‌آمده است و  نشان از پایایی مناسب پرسشنامه دارد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یک‌طرفه، آزمون تی و تحلیل رگرسیون چندمتغیره استفاده‌شده است
یافته‌های پژوهش
نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که بین متغیرهای سبک زندگی مدرن (شدت رابطه 7/0) و سبک زندگی سنتی (شدت رابطه 8/0) با باروری زنان رابطه معناداری وجود دارد؛ همچنین بین متغیر چگونگی گذران اوقات فراغت، سبک‌های مختلف زندگی (مدرن، سنتی، نه سنتی و نه مدرن) و وضعیت اشتغال پاسخگویان با باروری زنان تفاوت معناداری وجود دارد. اطلاعات حاصل از رگرسیون نشان می‌دهد که این متغیرها 102/0 درصد از واریانس مربوط به باروری زنان را تبیین کرده‌اند و همچنین بیشترین میزان اثر متغیرها بر باروری، مربوط به متغیر سبک زندگی مدرن (108/1) است که اثر مستقیم بر متغیر مستقل دارد و کمترین میزان اثر مربوط به بعد ورزشی اوقات فراغت (079/0-) است که تأثیر مستقیمی بر باروری دارد؛ بنابراین با توجه به نتایج به‌دست‌آمده می‌توان گفت که سبک زندگی بر میزان باروری زنان تأثیرگذار بوده است.
 
نتیجه‌گیری
امروزه در اکثر کشورهای جهان، سیاست‌های جمعیتی به بخش مهمی از برنامه‌های توسعه تبدیل ‌شده‌است. این سیاست‌های جمعیتی برای جلوگیری از پیامدهایی که بعدها توسط مسئله جمعیت می‌تواند گریبان‌گیر جوامع گردد طراحی‌شده است. از آنجا که امروزه سبک زندگی به متغیری بسیار کلیدی در بسیاری از حوزه‌های رفتار بشر تبدیل‌شده است و سیاست‌های جمعیتی نیز صرفاً با تأکید بر بایدها و بدون توجه به هست‌ها با شکست مواجه خواهند شد، بنابراین برای نیل به این اهداف، توجه جدی مسئولین به نتایج این‌گونه تحقیقات ضروری خواهد بود و نتایج آن‌ها می‌تواند به سیاست‌گذاران در جهت رسیدن به اهداف جمعیتی‌شان بسیار کمک نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Relationship between Lifestyle and Fertility Reduction (Case Study: Women 15-49 years old in Ahvaz)

نویسندگان [English]

  • Hossein Moltafet 1
  • Abdul Reza navah 2
  • sara rashidi 3
1 Assistant Professor, Department of Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 Associate Professor, Department of Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
3 M.Sc., Department of Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the relationship between lifestyle and fertility reduction of families in Ahvaz. The sample size according to Cochran's formula is 384 people, which is classified by random sampling method and selected according to the size of the statistical population. The type of method used in this research is survey and a questionnaire was used to collect data. Its validity has been obtained by experienced professors in the relevant and final field based on the Cronbach's alpha test, which was above 0.70, which indicates the appropriate reliability of the questionnaire. Pearson correlation coefficient, one-way analysis of variance, t-test and multivariate regression analysis were used to analyze and analyze the data. The results show that there is a significant relationship between modern lifestyle variables (relationship intensity 0.7) and traditional lifestyle (relationship intensity 0.8) with female fertility; There is also a significant difference between the variable of leisure time, different lifestyles (modern, traditional, neither traditional nor modern) and the employment status of respondents with female fertility. Regression data show that these variables have explained 0.102% of the variance related to female fertility and also the highest effect of variables on fertility is related to the modern lifestyle variable (-1.108) which has a direct effect on the variable. It is independent and has the least effect on the leisure sports dimension (-0.079), which has a direct effect on fertility. Therefore, according to the obtained results, it can be said that lifestyle has affected the fertility rate of women.
 
Long Abstract
Introduction and Problem Statement
Today, fertility, as one of the three main pillars of population change, has become one of the demographic issues in Iran and is considered as the most important component of changing the age structure of the population. Birth rate is one of the two natural phenomena of population and a unique factor in its increase on a global scale. Today, declining fertility rates coupled with relative stability of mortality at low levels have slowed population growth. According to the differences between fertility and mortality from the government policies point of view, the phenomenon of fertility will play a greater role in population change in the future. Today, the city of Ahvaz is facing much lower fertility than replacement. This issue has occupied the minds of demographers as well as policy makers for several years and has caused them to pay more attention to demographic issues and fertility procedures. Concerns about its consequences, and in particular its effects on the general dynamics of the population, especially on aging, illustrate this issue well. The city of Ahvaz has adopted many of the prevailing lifestyles, values and behavioral norms in developed western countries in recent decades. Now, considering the importance of demographic changes in recent years and the impact of fertility on various factors, the present study intends to investigate the impact of lifestyle on fertility decline.
Methodology
This research is a quantitative and strategic survey based on descriptive and correlational procedures. The statistical analysis unit is the individual and the statistical population is all married women aged 15-49 in Ahvaz, which according to the census data of the city of Ahvaz in 2016, their number is 211921 people. To determine the sample size, based on the Cochran volume determination formula with a 5% error, a sample of 384 people was selected. Also, the sampling method of this research is classified sampling (urban areas are classified according to the level of enjoyment) in proportion to the size of the statistical population, which is one of the random sampling methods. Thus, the city of Ahvaz is classified into eight regions and a sample is selected from each region according to its population size. A questionnaire was used to collect data. Its validity was provided by experienced professors in the relevant field and its end was based on Cronbach's alpha test, which has a score above 0.70 and indicates the appropriate reliability of the questionnaire. Pearson correlation coefficient, one-way analysis of variance, t-test and multivariate regression analysis were used to analyze the data.
Research Findings
The results show that there is a significant relationship between modern lifestyle variables (relationship intensity 0.7) and traditional lifestyle (relationship intensity 0.8) with female fertility. There is also a significant difference between the variables of how to spend leisure time, different lifestyles (modern, traditional, neither traditional nor modern) and the employment status of respondents with female fertility. Regression data show that these variables explained 0.102% of the variance related to female fertility. Also, the greatest effect of variables on fertility is related to the modern lifestyle variable (1.108), which has a direct effect on the independent variable and he lowest effect is related to the leisure sports dimension (-0.079) which has a direct effect on fertility. Therefore, according to the obtained results, it can be said that lifestyle has affected the fertility rate of women.
 
 
Conclusion
In most countries of the world today, demographic policies have become an important part of development programs. These demographic policies are designed to avoid the consequences that the population issue can have on communities later on. Because today lifestyle has become a very key variable in many areas of human behavior and demographic policies with an emphasis on the musts and regardless of the existences will fail simply; therefore, in order to achieve these goals, it will be necessary for the authorities to pay serious attention to the results of such research, and their results can greatly help policy makers to achieve the goals of their population.
reference
-     Abasi Shavazi, Mohammad Jalal; Hosseini Chavoshi, Moment; McDonald, Peter (2009), Pathway to Fertility Reduction Under the Replacement Level in the Islamic Republic of Iran, Population and Development in Iran: Dimensions and Challenges, Rasoul Sadeghi, Tehran: Asian Studies and Research Center And Oceania. (in persian) 
-     Kaveh Firouz, Zeinab; Zare, Bijan; Jahanbakhsh Ganjeh, Sadegh (2018), The Influence of Social and Cultural Capital Components on Attitudes toward Childbearing (Case Study: Couples on the Brink of Marriage in Tehran), Social Studies and Research in Iran, Volume 6, Issue 1. (in persian)
-     Khaje Nouri, Bijan; Mavasat, Ebrahim (2019), The Study of the Relationship between Lifestyle and Consumer Behavior (Case Study: Married Women in Shiraz), Journal of Women and Society. (in persian)
-     Mesini, Amir Hossein-Sahabi, Bahram-Mamalaki, Mehrfam (2019), investigating the Effect of Cyberspace on Women’s Participation in Iranian Economy (Case Study of Women’s Employment and Fertility Rate), Journal of Women and Society, Vol. 10, No. 1. (in persian)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Leisure time
  • lifestyle
  • childbearing
  • employment status
  • fertility