رابطه شبکه‌های اجتماعی مجازی و مصرف‌گرایی با سبک پوشش دانش‌آموزان (مورد مطالعه: دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان ماهشهر)

نویسندگان

1 دانشیار، گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 استاد، گروه روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 کارشناسی ارشد، گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

امروزه تحت تأثیر عصر مدرن و دسترسی آسان و جهانی به فناوری ­های جدید ارتباطی، در نگرش سنتی نسبت به سبک پوشش تغییراتی رخ داده است؛ بنابراین هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه استفاده از شبکه­ های اجتماعی مجازی و مصرف‌گرایی با سبک پوشش دانش ­آموزان دختر است. دیدگاه­ های نظری وبلن، زیمل، بودریار، کاستلز، مک­لوهان و گربنر در چارچوب نظری استفاده شده است. این تحقیق از نوع کمی و پیمایشی با ابزار پرسشنامه محقق ساخته بوده است. جامعه آماری شامل دانش­آموزان دختر متوسطه مدارس دولتی و غیردولتی شهرستان ماهشهر به تعداد ۱۰۰۱۲ نفر است که از طریق فرمول نمونه­ گیری کوکران ۴۰۰ نفر به‌عنوان نمونه تعیین و با استفاده از روش طبقه ­ای متناسب با حجم انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ضریب پایایی از طریق محاسبه روش آلفای کرونباخ برای مفاهیم سبک پوشش ۰/۷۰ و مصرف‌گرایی ۰/۹۳ برآورد شده است. میانگین متغیرهای اصلی تحقیق شامل سبک پوشش۴۰/۰۳، مدت استفاده از شبکه­ های اجتماعی۴/۱۲، میزان استفاده از شبکه­ های اجتماعی ۶/۱۶ و مصرف‌گرایی ۷۶/۵۶ به­دست آمده است. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان می ­دهند بین مدت­ زمان استفاده از شبکه ­های اجتماعی و سبک پوشش از یک سو، بین میزان استفاده از شبکه ­های اجتماعی و سبک پوشش از سوی دیگر، و نهایتاً بین مصرف‌گرایی و سبک پوشش رابطه مستقیم، مثبت و معنی­داری وجود دارد.همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی، اثر متغیر مصرف‌گرایی را با ۰/۳۱۶درصد به‌عنوان تنها متغیر پذیرفته شده و تأثیرگذار بر سبک پوشش نشان می ­دهد. درنهایت از طریق آزمون T رابطه معنادار بین متغیر مقطع تحصیلی و سبک پوشش تأیید شد و بین متغیر نوع مدرسه و سبک پوشش رابطه معناداری وجود نداشت.
 
چکیده بلند:
مقدمه
باید به این مسئله اذعان داشت که با ورود به عصر تکنولوژی و لزوم دسترسی به اینترنت، رسانه های جدید مانند شبکه های اجتماعی مجازی جایگزین نهادهای جامعه ­پذیری و هویت یابی سنتی شده است. شبکه های اجتماعی مجازی به‌عنوان یک تکنولوژی مدرن یکی از عوامل مهم دگرگونی در علایق و سلایق نوجوانان و جوانان محسوب می ­شود. درواقع با گسترش تعامل در فضای مجازی، ویژگی های فرهنگی از زمان و مکان خود جدا شده و در اختیار همه مردم در سراسر دنیا قرار گرفته است. همچنین در عصر مدرن مصرف یک ابژه هویت بخش است که فرد جهت نمایاندن هویت ظاهری خود دست به آن می زند.
با توجه به اینکه تا پیش از تحولات رسانه ­ای جدید و شیوع مصرف‌گرایی، اصلی ترین منبع شکل‌دهی الگوپذیری دانش آموزان دختر شهر ماهشهر، محیط زندگی آنها و فرهنگ‌های بومی- محلی بوده است، استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی متأثر از خصوصیات و کارکردهای خاص این شبکه‌ها، آنها (دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر ماهشهر) را در پیوندی مستقیم با ارزش‌ها و شاخصه ­های متنوع فرهنگ جهانی قرار می دهد. ازاین‌رو در پژوهش حاضر سعی می شود به سؤال زیر پاسخ داده شود: شبکه های اجتماعی مجازی و مصرف‌گرایی، به چه میزان بر سبک پوشش دانش‌آموزان دختر متوسطه شهر ماهشهر تأثیر می گذارد؟
روش تحقیق
تحقیق حاضر بر اساس نوع داده‌های جمع‌آوری‌شده، تحقیق کمی است. راهبرد مورد استفاده در این تحقیق پیمایشی است. جامعه آماری این مطالعه کلیه دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان ماهشهر به تعداد 10012 نفر می‌باشد. برای نمونه‌گیری از شیوه طبقه­ ای متناسب با حجم بر اساس جمعیت دانش­ آموزان مدارس دخترانه مقطع متوسطه استفاده شد که 400 نفر از دانش‌آموزان به‌عنوان نمونه انتخاب و مطالعه شده‌اند. تعداد پاسخگویان برحسب مقطع تحصیلی (200 دانش‌آموز متوسطه اول و 200 دانش‌آموز متوسطه دوم) و نوع مدرسه (200 دانش‌آموز در مدرسه دولتی و 200 دانش‌آموز در مدرسه غیردولتی) مشخص شده است. ابزار مورد استفاده در این تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته است. پیش از آغاز پیمایش، پرسشنامه ابتدایی مورد آزمون اولیه قرار گرفت و با استفاده از نتایج به دست آمده، نقایص موجود برطرف و پرسشنامه نهایی تنظیم شد. پس از گردآوری داده‌ها، تجزیه‌وتحلیل آنها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS انجام گردید و برای بررسی رابطه بین متغیرها از آزمون‌های آماری متناسب با هر فرضیه استفاده شد. در این رابطه جهت اطمینان از اعتبار لازم با مشاوره و بهره‌گیری از نظرات اساتید و کارشناسان مربوطه و همچنین از آزمون آلفای کرونباخ جهت پایایی پرسشنامه استفاده شده است. ضریب پایایی از طریق محاسبه روش آلفای کرونباخ برای مفاهیم سبک پوشش 0.70 و مصرف‌گرایی 93/0 برآورد شده است. میانگین متغیرهای اصلی تحقیق شامل سبک پوشش03/40، مدت استفاده از شبکه­ های اجتماعی 12/4، میزان استفاده از شبکه­ های اجتماعی 16/6 و مصرف‌گرایی 56/76 به ­دست آمده است.
یافته‌های تحقیق
نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان می ­دهند بین مدت­زمان استفاده از شبکه­ های اجتماعی و سبک پوشش از یک سو، بین میزان استفاده از شبکه ­های اجتماعی و سبک پوشش از سوی دیگر، و نهایتاً بین مصرف‌گرایی و سبک پوشش رابطه مستقیم، مثبت و معنی­داری وجود دارد.همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی، اثر متغیر مصرف‌گرایی را با 316/0درصد به‌عنوان تنها متغیر پذیرفته شده و تأثیرگذار بر سبک پوشش نشان می­ دهد. درنهایت از طریق آزمون T رابطه معنادار بین متغیر مقطع تحصیلی و سبک پوشش تأیید شد و بین متغیر نوع مدرسه و سبک پوشش رابطه معناداری وجود نداشت.
نتیجه‌گیری
در جامعه امروزی نوجوانان خواستار زیبایی و تنوع در مصرف هستند. یکی از علایق آنان مصرف در زمینه پوشاک و سبک های متفاوت آن می باشد؛ بنابراین به دلیل گستردگی حوزه تسلط شبکه های اجتماعی مجازی در جوامع امروزی و امکان استفاده آسان و استقبال روزافزون و با توجه به امکان ارائه و نمایش فرهنگ ­های متفاوت در شبکه های اجتماعی، تبادل اطلاعات و نظرها بین کاربران در سراسر دنیا و معرفی محصولات فرهنگی مختلف ازجمله سبک ها و مدل های پوشش و لباس به طیف وسیع مخاطبان نوجوان ازجمله دانش ­آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان ماهشهر، میزان تأثیرپذیری از محتوای ارائه‌شده در این شبکه ها توسط دانش ­آموزان دختر ماهشهری بیشتر می‌شود. به‌گونه‌ای که افزایش تمایل آنها به مصرف بیشتر، در قالب پوشیدن لباس های متنوع و به­روز بروز می کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The relationship of virtual social networks and consumerism with students clothes style: (Case Study: High School girl Students in Mahshar City)

نویسندگان [English]

  • Karim Rezadost 1
  • seyed esmaeil hashemi sheikh shabani 2
  • Zahra Shirazi 3
1 Associate Professor, Department of Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 Professor, Industrial Psychology Department, Chamran martyr of ahvaz university, Ahvaz, Iran
3 Master, Department of Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Consumerism is a feature of western lifestyles that has emerged since the industrial revolution. Consumerism has become a global phenomenon under the influence of the process of globalization and the global media. On the other hand, considering that the concern of higab and covering is inherent and is emphasized in all divine religions, especially islam, and in fact it is considered a divine command, it can be seen that in the society, some girls do not observe the appropriate dress of the society, which is related to the entry into the modern era and easy and universal access to new communication technologies. Therefore, the main purpose of this article is to investigate the relationship between virtual social networks and consumerism with the clothing style of female students in the statistical population. This research is a quantitative and survey type and a questionnaire technique has been used to collect deta. The statistical society of the study includes all female high school students in public and non-public schools in mahshahr. Through the Cochran sampling formula, 400 people were determined as the sample size. They were randomly selected and examined using the stratified method according to the volume. Overall, the results of statistical activity, using pearson correlation coefficient, the significant relationship between the variables of duration of use virtual networks, the use of virtual networks, the use of virtual networks and consumerism with the style of coverage has been confirmed. Also, the results of stepwise regression analysis show the effect of the consumerism variable with 0/316% as the only accepted variable and affect the coverage style.
 


Long Abstract
Introduction
It must be acknowledged that with the advent of technology and the need for Internet access, new media such as virtual social networks have replaced traditional institutions of socialization and identification. Virtual social networks, as a modern technology, are one of the important factors in changing the interests and tastes of adolescents and young people. In fact, with the spread of interaction in cyberspace, cultural features have become detached from time and place and are available to people all over the world. Also, in the modern age, consumption is an identifying object that one uses to show her/his physical identity. Considering that before the new media developments and the spread of consumerism, the main source of shaping the role modeling of female students in Mahshahr was their living environment and local indigenous cultures, the use of virtual social networks, influenced by the specific characteristics and functions of these networks, puts them (female high school students in Mahshahr) in direct connection with the various values ​​and characteristics of world culture. Therefore, the present study tries to answer the following question: To what extent do virtual social networks and consumerism affect the clothing style of female high school students in Mahshahr?
Research Methods
The present study is a quantitative research based on the type of collected data. The strategy used in this research is survey. The statistical population of this study is 10012 female high school students in Mahshahr. For sampling, a class-based proportional method based on the population of high school girls was used, in which 400 students were selected and studied as a sample. The number of respondents is determined by degree (200 first-year students and 200 second-year students) and the type of school (200 students in public school and 200 students in non-government school). The tool used in this research is a researcher-made questionnaire. Before scaling, the initial questionnaire was initially tested and by the obtained results, the existing deficiencies were eliminated and the final questionnaire was set. After collecting data, their analysis was performed by using SPSS statistical software and statistical tests appropriate to each hypothesis were used to examine the relationship between variables. In this regard, to ensure the necessary credibility, consulting and the opinions of relevant professors and experts, as well as Cronbach's alpha test has been used for the reliability of the questionnaire. By calculating Cronbach's alpha method, the reliability coefficient for the concepts of coverage style is 0.70 and consumerism is 0.93. The average of the main variables of the research including coverage style is 40.03, duration of use of social networks is 4.12, rate of use of social networks is 6.16 and consumerism is 76.56.
Research Findings
The results of Pearson correlation coefficient show that there is a direct, positive and significant relationship between the duration of using social networks and coverage style on the one hand, between the use of social networks and coverage style on the other hand, and finally, between consumerism and clothing style. Also, the results of regression analysis show the effect of the consumerism variable with 0.316 percent as the only accepted variable and influencing the coverage style. Finally, through t-test, a significant relationship was confirmed between the variable of educational level and coverage style and there was no significant relationship between the variable of school type and coverage style.
 
Conclusion
Adolescents in today's society want beauty and variety in consumption. Therefore, due to the wide dominance of virtual social networks in today's societies and the possibility of ease of use and increasing acceptance, and due to the possibility of presenting and displaying different cultures on social networks, exchange of information and opinions between users around the world, the introduction of various cultural products, including clothing styles and models to a wide range of adolescent audiences, including female high school students in Mahshahr, and the degree of influence of the content presented in these networks by Mahshahr female students, increase; In a way that increases their desire to consume more, in the form of wearing various and up-to-date clothes.
reference
-     Gladstone, Eric (2017), Beauty and social capital: Being attravtive shapes social networks. Soc. Netw, http://dx.dio.org/10.1016/j. socnet. 2017.05.003.
-     Gok, Tolga. (2016), The effects of social networking sites on students’ studying and habits, International Journal of Research in Education and Science (IJRE), 2(1), 85-93.
-     Herbert, cornelia & Ethofer, Thomas (2014), the janus-face of language: where are the emotions in words andthe words in emotions?, frontiers in psychology

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cover style
  • Consumerism
  • Social Networks
  • آدمیان، مرضیه؛ عظیمی هاشمی، مژگان و صنعتی شرقی، نادر (1391)، تحلیل جامعه‌شناختی سبک پوشش زنان، فصلنامه علمی- پژوهشی زن و جامعه، 3 (4)، صص 186-161.
  • آروین، مرتضی (1393)، بررسی رابطه عضویت در شبکه­های اجتماعی با هویت اجتماعی دانشجویان دانشگاه شاهد، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شاهد.
  • افراسیابی، محمدصادق (1390)، شبکه­های اجتماعی مجازی و سبک زندگی: مطالعه موردی جامعه مجازی ایرانیان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق (ع).
  • بشیر، حسن و افراسیابی، محمدصادق (1391)، شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، 5 (1)، صص 31-6.
  • باکاک، رابرت (1396)، مصرف، ترجمه خسرو صبوری، تهران: انتشارات شیرازه.
  • پیلتن، فخرالسادات و طالبی، حسین (1392)، بررسی عوامل اجتماعی گرایش به مد در بین نوجوانان مورد مطالعه دانش‌آموزان دختر دبیرستانهای شهر میناب)، فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، 4 (11)، صص 49-64.
  • پاکروان، محمدرضا (1394)، بررسی رابطه استفاده از فضای مجازی با هویت ملی و دینی دانشجویان دانشگاه آزاد واحد بندرعباس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد واحد بندرعباس.
  • حسین‌طلایی، زهرا (1396)، بررسی تأثیرات شبکههای اجتماعی مجازی بر سبک زندگی دانشجویان (مورد مطالعه دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم اجتماعی دانشگاههای دولتی شهر تهران)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
  • حمیدی، نفیسه و فرجی، مهدی (1387)، سبک زندگی و پوشش زنان در تهران، مجله تحقیقات فرهنگی ایران، شماره 1، صص 92-65.
  • حسینی فر، مریم السادات (1393)، تحلیل جامعه­شناختی مصرف‌گرایی در ایران (مطالعه موردی تهران 1393-1389).
  • دیلینی، تیم (1392)، نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی، ترجمه بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی، ویرایش هفتم، تهران: نشر نی.
  • دفلور، ملوین و دنیس، اورت (1387)، شناخت ارتباطات جمعی، ترجمه سیروس مرادی، تهران: انتشارات صداوسیما.
  • رئیسی، مهناز؛ شریفی، سعید و طغرایی، محمدتقی (1395)، شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر مصرف برندهای خارجی در صنعت مد و لباس (مورد مطالعه: شهر اصفهان)، تحقیقات بازاریابی نوین، 6 (1)، صص 120-96.
  • رستگارخالد، امیر؛ محمدی، میثم و نقی­پود ایوکی، سحر (1391)، کنش­های اجتماعی زنان و دختران نسبت به حجاب و رابطه آن با مصرف اینترنت و ماهواره، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، 4 (56)، صص 82-7.
  • رضاییان، عالیه و ادریسی، افسانه (1397)، تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر سبک زندگی نسل چهارم، فصلنامه مطالعات میان فرهنگی، 13 (34)، صص 36-9.
  • رازقی، نادر و فرزام، نازنین (1394)، تحلیل کیفی سبک پوشش غربی جوانان، فصلنامه جامعه‌شناسی سبک زندگی، 1 (13)، صص 102-75.
  • سورین، ورنر و تانکارد، جیمز (1393)، نظریه‌های ارتباطات، ترجمه علیرضا دهقان، ویرایش ششم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • سلطانی فر، محمد (1389)، دیپلماسی نوین و روابط عمومی الکترونیک، تهران: انتشارات سیمای شرق.
  • صفری لسفرمی، رقیه (1395)، بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر سبک پوشش دختران جوان در شهر ساری، پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور، مرکز تهران غرب.
  • ضیایی پرور، حمید و عقیلی، سید وحید (1389)، بررسی نفوذ شبکه‌های اجتماعی مجازی در میان کاربران ایرانی، علمی- ترویجی، 20 (4)، صص 42-23.
  • عدلی پور، سند؛ قاسمی، وحید و میرمحمدتبار، سید احمد (1393)، تأثیر شبکه‌های اجتماعی فیسبوک بر هویت فرهنگی جوانان شهر اصفهان، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 7 (1)، صص 28-1.
  • فرخ نیا، رحیم و لطفی، اعظم (1390)، تأثیر فضای مجازی بر مدگرایی، فصلنامه دانش، 7 (22)، صص 118-95.
  • فضل الهی، سیف اله (1391)، پوشش اسلامی دانشجویان دختر دانشگاه‌ها، ریشه‌یابی علل کم‌توجهی، راهکارها، فصلنامه معرفت، 21 (181)، صص 107-91.
  • فرقانی، محمدمهدی و مهاجری، ربابه (1396)، رابطه بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، 4 (13)، صص 292-259.
  • قنبری، سمیه (1386)، بررسی تحول گفتمان حجاب در مطبوعات دهه 70 ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س).
  • کاستلز، مانوئلز (1390)، عصر اطلاعات: ظهور جامعه شبکه‌ای، ترجمه احمد علیقلیان و افشین خاکباز، ویرایش هفتم، تهران: طرح نو.
  • کرایب، یان (1382)، نظریه اجتماعی کلاسیک، ترجمه شهناز مسمی پور، تهران، نشر آگه.
  • کوزر، لوئیس (1394)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، ویرایش بیستم، انتشارات علمی.
  • کلانتری، علی‌اکبر (1389)، اسلام و الگوی مصرف، انتشارات بوستان.
  • کارگر، مریم (1396)، بررسی رابطه بین عضویت در شبکه ‌اینستاگرام با نگرش به مد در نوجوانان (مورد مطالعه: نوجوانان دوره دوم متوسطه شهر تهران)، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شرق.
  • کریمیان، مبری (1394)، بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش نوجوانان دختر دبیرستان‌های شهرکرد به شبکه­های اجتماعی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد.
  • گیدتز، آنتونی (1393)، تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه ناصر موفقیان، ویرایش نهم، تهران: نشر نی.
  • گودرزی، علیرضا (1395)، تأثیر استفاده از شبکههای مجازی موبایلی (تلگرام، اینستاگرام و...) بر سبک زندگی نوجوانان 15 تا 18 ساله ساکن منطقه 14 تهران، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شرق.
  • گونتر، بری (1384)، روش‌های تحقیق رسانه‌ای، ترجمه مینو نیکو، ویرایش اول، تهران: اداره کل پژوهش‌های سیما.
  • محمدی، مهری (1396)، بازسازی معنایی نوع پوشش در بین کاربران زن ایرانی در شبکه­های اجتماعی مجازی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
  • وبلن، تورشتاین (1394)، نظریه طبقه مرفه، ترجمه فرهنگ ارشاد، ویرایش چهارم، تهران: نشر نی.
  • واندنبرگ، فردریک (1386)، جامعه‌شناسی جورج زیمل، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران، توتیا.
  • هزارجریبی، جعفر و اکبری‌تبار، علی‌اکبر (1395)، مطالعه‌ای در باب تأثیرات شبکه‌های اجتماعی مجازی بر سبک زندگی و اوقات فراغت جوانان، مجموعه مقالات کنگره ملی اوقات فراغت و سبک زندگی جوانان، 1 (4).
  • B& Sahoo. J.N (2013), Social Networking Sites– A Critical Analysis of Its Impact on Personal and Social Life. International Journal of Business and Social Science, 2(14): 222-228.
  • Gladstone, Eric (2017), Beauty and social capital: Being attravtive shapes social networks. Soc. Netw, http://dx.dio.org/10.1016/j. socnet. 2017.05.003.
  • Gok, Tolga. (2016), The effects of social networking sites on students’ studying and habits, International Journal of Research in Education and Science (IJRE), 2(1), 85-93.
  • Herbert, cornelia & Ethofer, Thomas (2014), the janus-face of language: where are the emotions in words and the words in emotions?, frontiers in psychology.
  • Sharon, Wu, Meng-Shan. Isabella, Chaney. Cheng-Hao Steven, Chen. Bang, Nguyen and T. C. Melewar. (2015), Luxury fashion brands: factors influencing young female consumers’ luxury fashion purchasing in Taiwan. Qualitative Market Research: An International Journal, 18 (3), pp. 298-319. ISSN 1352-2752.
  • Zeitel-Bank.N& Tat. U (2014), Social Media And Its Effects On Individuals And Social Systems, Journal Knowlage and Learning, 1183-1190.