نقش توانمندسازی در تبیین توسعه پایدار (موردمطالعه: دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران)

نویسنده

دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی و حقوق، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

توسعه پایدار جریانی پیچیده و چندبعدی بوده و دربرگیرنده عرصه ­های زیست‌محیطی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است، به‌نحوی‌که این ابعاد با یکدیگر در تعامل و ارتباط متقابل هستند. عوامل متعددی در فراگرد توسعه پایدار نقش‌آفرینی کرده و قادرند جریان توسعه را تحت تأثیر قرار داده، دستیابی به آن را تسهیل و تسریع نمایند. اعتقاد بر این است که توانمندسازی جامعه ازجمله محورهای اصلی توسعه پایدار به‌شمار می‌روند. ازاین‌رو، تحقیق حاضر درصدد ارزیابی و تحلیل اثرات توانمندسازی اعضاء جامعه بر تسهیل در دستیابی به توسعه پایدار است. این پژوهش ازنظر استراتژی، مطالعه موردی، ازنظر فلسفه، اثبات‌گرا و ازنظر رویکرد، تبیینی (علت-معلولی) است. مدل عملیاتی پژوهش بر اساس مطالعات پیشین در داخل و خارج از کشور بنا شده است. داده­ های پژوهش از طریق پرسشنامه جمع ­آوری و با استفاده از تحلیل همبستگی و مدل معادلات ساختاری، با به‌کارگیری نرم­افزارهایSPSS و LISREL آزمون شد. جامعه آماری پژوهش شامل ۱۷۸۵۳ نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران است که در سال ۱۳۹۷ در این دانشگاه مشغول به تحصیل بوده ­اند. به‌منظور گردآوری داده­ ها، از روش نمونه ­گیری طبقه ­ای نسبی، از ۴۵۰ دانشجوی تحصیلات تکمیلی نظرسنجی به‌عمل آمد است. بر مبنای تجزیه‌وتحلیل مسیر انجام شده، مشخص شد که توانمندسازی اعضاء جامعه از منظر اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و روانشناختی در دستیابی به توسعه پایدار از جنبه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و زیست‌محیطی نقش‌آفرینی می‌کند.
 
چکیده بلند:
مقدمه
توسعه پایدار یکی از بزرگترین چالش­ های قرن 21 و نیز ضرورتی آشکار برای بقای جوامع به‌شمار می‌رود. توسعه پایدار بر توانایی تأمین نیازهای فعلی بدون اینکه توانایی نسل­ های آینده برای تأمین نیازهایشان به خطر بیافتد، تأکید دارد. بی ­تردید مشارکت اعضای جامعه در فرآیند توسعه، درگرو توانمندسازی آنها است. نقش توانمندسازی اعضاء جامعه به‌ویژه دانشجویان در دستیابی به اهداف توسعه پایدار هنوز نامشخص است. گرچه برخی تحقیقات گذشته ارتباط میان توانمندسازی و توسعه پایدار را مورد بررسی قرار داده‌اند، اما غالب آنها، ارتباط میان این دو مفهوم را تنها با تأکید بر برخی از مؤلفه‌های آنها بررسی کرده‌اند و تمامی مؤلفه‌های توسعه پایدار و توانمندسازی را به‌طور همزمان در اثرگذاری بر یکدیگر ارزیابی نکرده‌اند؛ بنابراین، پیشینه پژوهش از این حیث دارای نقصان و شکاف است و مطالعه حاضر تلاش دارد این شکاف را پر نماید. به‌طورکلی، سؤال اساسی پژوهش حاضر آن است که ازنظر دانشجویان تحصیلات تکمیلی، توانمندسازی چگونه می‌تواند در فرآیند توسعه پایدار کشور نقش‌آفرینی نماید؟
 
روش‌شناسی
 این پژوهش از منظر فلسفه از نوع اثبات‌گرا؛ از منظر رویکرد پژوهش، از نوع قیاس؛ از منظر استراتژی پژوهش، از نوع مطالعه موردی و ازنظر روش، از نوع همبستگی و مبتنی بر مدل‌سازی معادلات ساختاری برای بررسی روابط علت و معلولی میان متغیرها است. پژوهشگر از ابزار پرسشنامه برای گردآوری داده ­ها استفاده کرد. سؤالات پرسشنامه از نوع بسته و از طیف شش گزینه‌ای بود. این پرسشنامه درمجموع دربرگیرنده 77 پرسش بود. اندازه­ گیری پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ انجام گرفت. برای این منظور یک نمونه اولیه شامل 50 پرسشنامه توزیع و ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. با توجه به اینکه مقادیر آلفای کرونباخ برای تمامی متغیرها بزرگ‌تر از 69/0 می‌باشد، پایایی پرسشنامه در حد ­رضایت­ بخشی است. روایی محتوای پرسشنامه نیز توسط استاد راهنما، اساتید مشاور و دو نفر از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه تهران مورد بررسی قرار گرفت. پس از دریافت نظرات اساتید، اصلاحات نهایی انجام شد و جهت توزیع آماده گردید.
 
یافته‌های پژوهش
نتایج نشان داد که که توانمندسازی اعضاء جامعه اثر قابل‌توجهی بر دستیابی به توسعه پایدار دارد (اثر 59/0 و عدد معناداری 40/6). یعنی به ازای یک واحد افزایش در توانمندسازی اعضاء جامعه می ­توان شاهد 59/0 واحد بهبود در توسعه پایدار بود که اثر متوسطی می ­باشد (اثری بین 3/0 تا 6/0).
 
نتیجه‌گیری و پیشنهادات
نتایج نشان داد که بین ابعاد توانمندسازی و توسعه پایدار ارتباط مستقیم و مثبتی وجود داردبر اساس این یافته می‌توان پیشنهاداتی ارائه داد. مسئله توانمندسازی جامعه، قلمروی وسیعی از موضوعات روانشناختی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی را در برمی‌گیرد و صرفاً به بحث اشتغال و درآمد عادلانه محدود نمی‌گردد. در این میان، دولت، از نقش و جایگاه ویژه ای در دستیابی به اهداف توسعه با رویکرد توانمندسازی برخوردار است. در این راستا، مولفه ­هایی همچون آموزش عمومی در رابطه با مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جهت مشارکت در طرح ها و برنامه ­ها؛ تسهیل گری و ارائه رهنمودهای عمومی و جهت دادن به تلاش های اعضاء جامعه برای حل مشکلات موجود، تأکید بر حمایت از مردم در اجرای طرح های توسعه ­ای و ایجاد اعتمادبه‌نفس در مردم، ایجاد زمینه‌ بروز استعدادهای‌ اعضاء جامعه از طریق فراهم‌ آوردن امکانات‌ و منابع، راه ­های‌ مفید برای‌ مشارکت‌ و فرصت ­های‌ جدید برای آنها و التزام به برقراری عدالت اجتماعی از طریق توزیع عادلانه درآمد و امکانات کلیدی می باشند.



 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of empowerment in explaining sustainable development (Case study: Graduate students of Tehran University)

نویسنده [English]

  • Lila Nasrollahi Vasati
PhD in Sociology of Economics and Development, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences and Law, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Sustainable development is a complex and multidimensional process and includes environmental, economic, social and political areas, so that these dimensions interact with each other. Numerous factors map the process of sustainable development and are able to influence the flow of development, facilitate and accelerate its achievement. It is believed that community empowerment is one of the main axes of sustainable development. Therefore, the present study seeks to evaluate and analyze the effects of empowering community members on facilitating the achievement of sustainable development. This research is strategic in terms of case study, in terms of philosophy, positivist and in terms of approach, explanatory (cause-effect). . The operational model of the research is based on previous studies at home and abroad. Research data were collected through a questionnaire and tested using correlation analysis and structural equation modeling using SPSS and LISREL software. The statistical population of the study includes 17853 graduate students of the University of Tehran who were studying in this university in 1397. In order to collect data, 450 graduate students were surveyed by relative class sampling method. Based on the analysis of the path, it was found that empowering members of society from an economic, social, cultural, political and psychological perspective plays a role in achieving sustainable development in economic, social, political and environmental aspects.
 
Long Abstract
Introduction
Sustainable development is one of the greatest challenges of the 21st century and also an obvious necessity for the survival of societies. Sustainable development emphasizes the ability to meet current needs without compromising the ability of future generations to meet their own needs. Undoubtedly, the participation of community members in the development process depends on their empowerment. The role of empowering community members, especially students, in achieving sustainable development goals is still unclear. Although some previous research has examined the relationship between empowerment and sustainable development, most of them have examined the relationship between these two concepts by emphasizing only some of their components and have not evaluated all components of sustainable development and empowerment simultaneously in influencing each other. Therefore, the research background has shortcomings and gaps in this regard and the present study tries to fill this gap. In general, the main question of the present study is that according to graduated students, how can empowerment play a role in the process of sustainable development of the country?
Methodology
This research is positivist from the perspective of philosophy; from the perspective of research approach, analogy; from the perspective of research strategy, it is a case study and in terms of method, it is a correlational model based on structural equation modeling to investigate the cause and effect relationships between variables. The researcher used a questionnaire tool to collect data. The questionnaire questions were closed and had a six-choice spectrum. In total, this questionnaire included 77 questions. The reliability of the questionnaire was measured by Cronbach's alpha. For this purpose, a prototype including 50 questionnaires and Cronbach's alpha coefficient were calculated. Given that Cronbach's alpha values for all variables are greater than 0.69, the reliability of the questionnaire is satisfactory. The validity of the content of the questionnaire was examined by the supervisor, advisors and two members of the faculty of the University of Tehran. After receiving the opinions of the professors, the final corrections were made and prepared for distribution.
Research Findings
The results  showed that the empowerment of community members has a significant effect on achieving sustainable development (effect 0.59 and a significant number of 6.40). It means, for one unit of increase in empowerment of community members, we can see 0.59 units of improvement in sustainable development, which is a moderate effect (an effect between 0.3 to 0.6).
 
Conclusion and Suggestions
The results showed that there is a direct and positive relationship between the dimensions of empowerment and sustainable development. Based on this finding, suggestions can be made. The issue of community empowerment covers a wide range of psychological, social, economic, cultural and political issues and is not limited to the issue of employment and equitable income. In this regard, the government has a special role and place in achieving development goals with an empowerment approach. In this regard, components such as public education in relation to economic, social, cultural and political issues to participate in projects and programs, facilitate and provide general guidance and direction to the efforts of community members to solve existing problems, emphasize the support of the people in the implementation of development projects and build self-confidence in the people, create the emergence of talents of community members by providing facilities and resources, are useful ways to participate and are new opportunities for them and also a commitment to social justice through equitable distribution of income and key facilities.
reference
-     Albuquerque, C. P., Santos, C. C. and Almeida, H. (2016), Assessing ‘empowerment’ as social development: goal and process, European Journal of Social Work, DOI:
10.1080/13691457.2016.1186008.
-     Bayeh, E. (2016), The role of empowering women and achieving gender equality to the sustainable development of Ethiopia, Pacific Science Review B: Humanities and Social Sciences, Vol. 2, pp. 37-42.
-     Sulaiman, A. and Muhamad, R. (2017), Empowering the society through companies CSR agenda, SHS Web of Conferences 34, Four A 2016, DOI: 10.1051/ shsconf/20173409003.
-     Sundstrom, A., Paxton, P., Wang, Y. T., and Lindberg, S. I. (2017), Women’s political empowerment: a new global index, 19002012, World Development

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable Development
  • Empowerment
  • Higher Education
  • University of Tehran
  • اخباری، محمد.، غم پرور، احمد؛ بزله، احمد (1394)، تبیین توسعه پایدار سیاسی: مطالعه موردی ایران، فصلنامه ژئوپلتیک، سال 11، شماره 3، صفحات. 33-58.
  • اصغری، صادق.، شهرکی، عیسی؛ و نادریان، مهدی (1395)، موانع توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی خانوارهای روستایی مورد: مددجویان تحت پوشش کمیته امداد در سیستان، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 5، شماره 1، صفحات. 103-124.
  • حسینی، عزت اله.؛ راستین، محمد؛ جلالی، علی‌اصغر (1385)، توانمندسازی جامعه بهره‌بردار بعنوان زمینه تحقق توسعه پایدار (مطالعه موردی منطقه جنگلی کالپوش حوزه ابریز سد گلستان)، همایش منابع طبیعی و توسعه پایدار در عرصه‌های جنوبی دریای خزر.
  • سن، آمارتیاکومار (1385)، توسعه یعنی آزادی، ترجمه محمد سعید نوری نائینی، چاپ دوم، تهران، انتشارات نی.
  • عبداللهی، بیژن (1384)، توانمندسازی روانشناختی کارکنان: ابعاد و اعتبار سنجی براساس مدل معادلات ساختاری، پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، دوره 11، شماره 1-2، صص 37-64.
  • عقلمند، سیامک؛ اکبری، فیض‌الله (1390)، توانمندسازی: راهی برای توسعه پایدار، پنجمین همایش مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن، تهران.
  • غفاری، غلامرضا؛ دارابی، حسین؛ جهانگیری، پرویز (1388)، مروری بر شاخص‌های توانمندسازی با تأکید بر زنان سرپرست خانوار، دومین همایش توانمندی زنان و توان افزایی زنان سرپرست خانوار، اداره امور بانوان شهرداری تهران، تیرماه 1388، صص 319-340.
  • فراهانی فرد، سعید (1389)، مبانی کلامی توسعه پایدار، فلسفه دین، سال هفتم، شماره پنجم، صص 41-62.
  • مؤمنی، فرشاد؛ امینی میلانی، مینو (1390)، توانمندی و توسعة پایدار در برنامة سوم و چهارم توسعة ایران با رویکرد آمارتیاسن، فصلنامة علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره 42، صص 37-64.
  • Albuquerque, C. P., Santos, C. C. and Almeida, H. (2016), Assessing ‘empowerment’ as social development: goal and process, European Journal of Social Work, DOI:

10.1080/13691457.2016.1186008.

  • Bandali, A. (2014), Feminism, empowerment and development: changing women’s lives, Australian Femenism Studies, Vol. 29 No. 81, pp. 342-344.
  • Basiago, A. D. (1999), Economic, social, and environmental sustainability in development theory and urban planning practice, The Environmentalist, Vol. 19, pp. 145-161.
  • Bayeh, E. (2016), The role of empowering women and achieving gender equality to the sustainable development of Ethiopia, Pacific Science Review B: Humanities and Social Sciences, Vol. 2, pp. 37-42.
  • Bayulgen, O. (2015), Microcredit and political empowerment in Azerbaijan and Kazakhstan, International Journal of Development Issues, Vol. 14, No. 2, pp. 130-148.
  • Biasutti, M. and Frate, S. (2016), A validity and reliability study of the Attitudes toward Sustainable Development scale, Environmental Education Research, DOI: 10.1080/13504622.2016.1146660
  • Brennan, M. and Cotgrave, A. (2013), Development of a measure to assess attitudes towards sustainable development in the built environment: a pilot In: Smith, S.D and Ahiaga-Dagbui, D.D (Eds) Procs 29th Annual ARCOM Conference, 2-4 September 2013, Reading, UK, Association of Researchers in Construction Management, 1265-1273.
  • Butcher, N., Latchem, C., Mawoyo, M. and Levey, L. (2011), Distance education for empowerment and development in Africa, Distance Education, Vol. 32, No. 2, pp. 149-158.
  • Carrasco, R. D. F., Monferrer, M. C. and Tarditi, A. D. M. (2016), Exploring links between empowerment and community-based arts and cultural practices: perspectives from Barcelona practitioners, International Journal of Inclusive Education, Vol. 20, No. 3, pp. 229-245.
  • Cherayi, S. and Jose, J. P. (2016), Empowerment and social inclusion of Muslim women: Towards a new conceptual model, Journal of Rural Studies, Vol. 45, pp. 243-251.
  • Ekesionye, E. N. and Okolo, A. N. (2012), Women empowerment and participation in economic activities: Indispensable tools for self-reliance and development of Nigerian society, Educational Research and Review, Vol. 7, No. 1, pp. 10-18.
  • Elahi, N., Nyborg, I. P. and Nawab, B. (2015), Participatory development practices: a critical analysis of gender empowerment and development in pre- and post-crises Swat, Pakistan, Forum for Development Studies, Vol. 42, No. 2, pp. 333-356.
  • Freeman, K. and Cohen, R. T. (2001), Bridging the gap between economic development and cultural empowerment: hbcus’ challenges for the future, Urban Education, Vol. 36, No. 5, pp. 585-596.
  • Hai, L. T., Hai, P. H., Dung, T. A. and Hens, L. (2010), Influencing factors on sustainable development: a case study in Quang Tri province, Vietnam, Environmental Development Sustainability, Vol. 12, pp.103-116.
  • Handy, F. and Kassam, M. (2006), Practice what you preach? The role of rural NGOs in women’s empowerment. Journal of Community Practice, Vol. 14, pp. 69-91.
  • Hetling, A. and Postmus, J. (2014), Financial Literacy and Economic Empowerment of Survivors of Intimate Partner Violence: Examining the Differences Between Public Assistance Recipients and Nonrecipients, Journal of Poverty, Vol. 18, No. 2, pp. 130-149.
  • Joseph, C. (2013), Understanding sustainable development concept in Malaysia, Social Responsibility Journal, Vol. 9, No. 3, pp. 441-453.
  • Kagawa, F. (2007), Dissonance in students’ perceptions of sustainable development and sustainability, International Journal of Sustainability in Higher Education, Vol. 8, No. 3, pp. 317-338.
  • Khalil, D., Ramzy, O. and Mostafa, O. (2013), Perception towards sustainable development concept: Egyptian students’ perspective, Sustainability Accounting, Management and Policy Journal, Vol. 4, Iss 3, pp. 307-327.
  • Li, Z. (2016), Psychological empowerment on social media: Who are the empowered users? Public Relations Review, Vol. 42, pp. 49-59.
  • Liamas-Sanchez, R., Garcia-Morales, V. and Martin-Tapia, I. (2013), Factors affecting institutional change: a study of the adoption of Local Agenda 21 in Spain, Journal of Organizational Change Management, Vol. 26, No. 6, pp.1045-1070.
  • Metcalfe, B. D. (2011), Women, empowerment, and development in Arab Gulf States: a critical appraisal of government, culture, and national human resource development frameworks, Human Resource Development International, Vol. 14, No. 2, pp. 131-148.
  • Mochizuki, Y. and Fadeeva, Z. (2010), Competences for sustainable development and sustainability, International Journal of Sustainability in Higher Education, Vol. 11, No. 4, pp. 391-403.
  • Moghadam, V. M. and Senftova, L. (2005), Measuring women’s empowerment: participation and rights in civil, political, social, economic, and cultural domains, UNESCO, Published by Blackwell Publishing Ltd.
  • Niemi, R. G. & Klingler, J. D. (2012), The Development of Political Attitudes and Behaviour Among Young Adults, Australian Journal of Political Science, Vol. 47, No. 1, pp. 31-54.
  • O’Brien, J. L. (2010), structural empowerment, psychological empowerment and burnout in registered staff nurses working in outpatient dialysis centers, PH.D dissertation, Graduate School-Newark Rutgers, The State University of New Jersey, Newark, New Jersey.
  • Oladipo, S.E. (2010), Psychological empowerment and development, Edo Journal of Counselling, Vol. 2, No. 1, pp. 119-126.
  • Pereznieto, P. and Taylor, G. (2014), A review of approaches and methods to measure economic empowerment of women and girls, Gender & Development, Vol. 22, No. 2, pp. 233-251.
  • Rao, S., Vlassoff, C. and Sarode, J. (2014), Economic Development, Women’s Social and Economic Empowerment and Reproductive Health in Rural India, Asian Population Studies, Vol. 10, 1, pp. 4-22.
  • Rathnamma, G. (2012), The role of cooperatives in the empowerment of women, working paper.
  • Saunders, M., Lewis, P., & Thornhill, A. (2009), Research Methods for Business Students, p. 649.
  • Schopfel, J. (2014), Strategic Library Management with the United Nations’ Agenda 21, in Anne Woodsworth, W. David Penniman (ed.) Advances in Librarianship (Advances in Librarianship, Volume 38), Emerald Group Publishing Limited, pp. 269-286.
  • Sulaiman, A. and Muhamad, R. (2017), Empowering the society through companies CSR agenda, SHS Web of Conferences 34, Four A 2016, DOI: 10.1051/ shsconf/20173409003.
  • Sundstrom, A., Paxton, P., Wang, Y. T., and Lindberg, S. I. (2017), Women’s political empowerment: a new global index, 19002012, World Development, in Press available at:

 http://dx.doi.org/10.1016/j.worlddev.2017.01.016.