کاوشی در تجربه زیسته زنان متأهل شهر رشت از دگرگونی ارزش‌های خانواده: یک مطالعه کیفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه شناسی، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 دانشیار جامعه شناسی، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 استاد جامعه شناسی، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.22034/sls.2025.67859.1546

چکیده

هدف این پژوهش، کاوش عمیق تجارب زیسته و ادراکات زنان متأهل شهر رشت از فرآیند دگرگونی ارزش‌های خانوادگی بود که با اتخاذ رویکرد نظریه زمینه‌ای و با استفاده از مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته عمیق اجرا گردید. مشارکت‌کنندگان به‌شیوه هدفمند و با معیار حداکثر تنوع (از نظر سن، تحصیلات، مدت ازدواج و وضعیت اشتغال) انتخاب شدند و فرآیند نمونه‌گیری تا اشباع نظری ادامه یافت. در مجموع ۲۲ زن متأهل ساکن رشت انتخاب شدند. تحلیل داده‌ها به‌روش تحلیل مقایسه‌ای مداوم و طی فرآیندهای کدگذاری باز، محوری و گزینشی به‌صورت همزمان با جمع‌آوری داده‌ها انجام پذیرفت. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نشان داد دگرگونی ارزش‌ها در بستر پیچیده‌ای از تعامل عوامل اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و ارتباطی رخ داده است. وضعیت مالی به‌عنوان یک عامل محوری، در شرایط نامساعد اقتصادی منجر به افزایش تنش‌های درون‌خانوادگی گردید. اشتغال زنان نه‌تنها عاملی برای استقلال مالی بود، بلکه نقش محوری در تغییر نقش‌های جنسیتی سنتی، افزایش قدرت تصمیم‌گیری و بازتعریف هنجارهای اجتماعی ایفا نمود. یافته‌ها حاکی از آن است که دگرگونی ارزش‌های خانوادگی در بین زنان رشتی، پدیده‌ای چندوجهی، پویا و وابسته به زمینه است که از تعامل پیچیده عوامل ساختاری (اقتصادی، فرهنگی) و عوامل بین‌فردی (کیفیت روابط) نشأت می‌گیرد و بازتاب تجارب زیسته آنان در مواجهه با تحولات جامعه ایران معاصر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Exploration of the Lived Experience of Married Women in Rasht City Regarding the Transformation of Family Values: A Qualitative Study

نویسندگان [English]

  • Morteza Jafari 1
  • Ahmad bokharaei 2
  • shahnaz sedaghatzadegan 2
  • yaqub ahmadi 3
1 Ph.D. Candidate, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Sociology, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran
3 . Professor of Sociology, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

This study employed a grounded theory approach to conduct an in-depth exploration of married women's lived experiences and perceptions regarding family values transformation in Rasht, Iran. Through purposeful sampling with maximal variation (across age, education, marital duration, and employment status), 22 participants were selected until theoretical saturation was achieved. Data collection utilized in-depth semi-structured interviews, with concurrent analysis via constant comparative method involving open, axial, and selective coding. Findings revealed that value transformation occurs within a complex nexus of interacting economic, socio-cultural, and relational factors. Financial status emerged as a pivotal element, where adverse economic conditions exacerbated intra-familial tensions. Women's employment functioned not only as financial empowerment but also fundamentally reshaped traditional gender roles, enhanced decision-making authority, and redefined social norms. The transformation manifests as a multifaceted, dynamic, and context-dependent phenomenon arising from the complex interplay of structural (economic, cultural) and interpersonal (relationship quality) factors, reflecting participants' lived experiences amidst contemporary Iran's societal transformations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Family values
  • Intimacy
  • Women's rights
  • Job opportunities
  • تاریخ دریافت: 25 تیر 1404
  • تاریخ بازنگری: 04 مرداد 1404
  • تاریخ پذیرش: 06 مهر 1404
  • تاریخ انتشار: 01 آبان 1404